Trường Quốc tế Kenya Bản tin

Gần đây tôi vinh dự được có mặt trên trang bản tin của trường trung học ngày xưa tôi theo học. Ngồi viết về bản thân, tôi miên man nhớ lại những năm tháng đẹp đẽ nhất cuộc đời mình.

• Anh hãy giới thiệu đôi nét về bản thân.

Xin chào! Tôi là Aron Schuftan, tốt nghiệp Trường Quốc tế Kenya ISK năm 1993. Tôi đã trải qua khoảng thời gian tuyệt vời nhất đời mình tại Kenya (từ năm 1986-1993) và đối với tôi cho đến tận bây giờ đó vẫn luôn là những tháng năm niên thiếu đẹp nhất. Hiện tại tôi đang sống ở Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. Sáu năm trước, tôi chuyển về đây sinh sống và làm bác sĩ Sản-Phụ Khoa. Tuy nhiên, dạo gần đây tôi tạm thời nghỉ không làm bác sĩ nữa để tập trung theo đuổi đam mê nhiếp ảnh nghệ thuật của mình.

• Kỷ niệm nào là đáng nhớ nhất với anh khi còn là học sinh Trường ISK?

Tôi vẫn nhớ như in mùi hương ngọt lịm toả ra từ những rẫy cà phê chìm trong làn sương sớm mờ ảo trên đường đến trường, vẫn nhớ vị bánh gối samosa và món khai vị bhajis của Cô Maini, vẫn nhớ tiếng bóng rổ nện vang vọng khắp cả phòng đa năng và vẫn chưa bỏ được thói quen lấy tay che thức ăn mỗi khi đi ngoài đường để diều hâu khỏi bay xuống gắp thức ăn trên tay. Tôi còn nhớ ngày ấy mình đã rất chăm chú lắng nghe Giáo sư Hinz giảng bài Sinh học (chính thầy đã tin rằng tôi có tố chất trở thành bác sĩ), rồi chất giọng đầy nội lực của Thầy Halverson trong những lớp học nhà gỗ xinh đẹp và những chuyến xe buýt dài đằng đẵng đượm buồn đưa chúng tôi trở về thành phố khiến chúng tôi nhớ mãi. Nhưng kỷ niệm sâu sắc nhất có lẽ chính là những đêm khuya ngồi tập dợt các vở kịch cùng với Thầy Pearson (Little Shop of Horrors, The Insect Play, The Boyfriend,…), người mà tôi mãi nhớ ơn vì đã chỉ dạy cho tôi những bài học quan trọng nhất trong cuộc sống, những kinh nghiệm đã đi theo tôi suốt cho đến tận bây giờ.

• Chúc mừng anh vừa mới tạo lập thành công trang web nhiếp ảnh của mình! Nguồn cảm hứng nào đã đưa anh đến với dự án mang đậm đam mê thú vị này?

Những ngày tháng lớn lên ở Kenya thực sự đã đóng một vai trò khá lớn vào quyết định bắt đầu dự án này. Giống như biết bao đứa trẻ thuộc nền văn hoá thứ ba khác, tôi chắc chắn ai cũng sẽ hơi do dự khi được hỏi “Bạn đến từ đâu?” Vì vậy, trang web này chính là cách để chỉ cho mọi người thấy nơi tôi “đến từ” và đây cũng chính là cuốn nhật ký cuộc đời tôi. Những bức ảnh tôi chụp cùng những mẩu chuyện tôi viết đã thay tôi kể lại câu chuyện đời mình qua 6 châu lục và 45 quốc gia.

Ngoài ra, là con một, tôi luôn cảm thấy gánh nặng trách nhiệm và nghĩa vụ trao truyền lại lịch sử của tổ tiên và bản thân mình cho thế hệ sau. Tôi còn nhớ như in đã từng nghe kể những câu chuyện về di sản dòng tộc trong những bữa cơm gia đình, bản thân cố gắng ghi tất cả vào bộ nhớ và có lần đã rất giận khi chỉ tìm được vài ba tấm hình cũ kĩ rách nát của nhiều thế hệ đã đi qua. Tôi khao khát được thấy những gì họ đã thấy, được giúp họ kể những câu chuyện và làm chúng trở nên chân thật hơn, gợi cảm hơn. Kỉ niệm đó đã thôi thúc tôi ghi lại hình ảnh và cố gắng làm cho cuộc đời mình qua ống kính máy ảnh được sống mãi bằng chính những bức ảnh tôi tạo ra. Hy vọng rằng điều này có thể đưa các thế hệ tương lai xích lại gần tôi hơn. Chính khát vọng này đã khiến tôi quyết định đến lớp học nhiếp ảnh đầu tiên trong đời vào giữa thập niên 1990 ở Trường Đại học Tulane, New Orleans, nơi tôi đang theo học Dự bị Y khoa và Xã hội học.

Tôi trau dồi các kĩ năng và nhận ra một điều là mình có thể kể chuyện qua những bức ảnh, và cách này khá tuyệt để cho tôi, một người tự cho là hướng nội, có thể tương tác với người khác. Khám phá này đã cho tôi sức mạnh và làm tôi phấn chấn hẳn lên giống cái cảm giác của một con bạc khi quan sát quả bóng đang chạy trên bàn quay roulette.

Nhiếp ảnh là cuốn nhật ký chân thực về những gì tôi thấy, những khoảnh khắc tôi trải qua trong những chuyến chu du đến nhiều quốc gia khác nhau và đắm mình vào các nền văn hoá mới. Là một nhiếp ảnh gia đường phố, điều quan trọng đối với tôi là phải “bắt” được khoảnh khắc, cảm xúc – mà không hề thao túng hay điều khiển đối tượng hay bối cảnh. Tôi cố trở thành một con ruồi đậu trên tường và “chộp” được chính xác những gì mình quan sát. Cùng lúc đó, tôi cũng cố gắng chụp ảnh con người hoặc hiện tượng khác thường hoặc bình thường nhưng trong một diện mạo mới.

Đối với tôi, nghệ thuật nằm trong chính khoảnh khắc máy ảnh chụp được, không phải ở việc chỉnh sửa ảnh sau này. Photoshop đã làm cuộc cách mạng cho nghệ thuật nhiếp ảnh nhưng là một người theo chủ nghĩa thuần tuý, tôi tránh dùng các kĩ thuật hậu kỳ cho tác phẩm của mình. Những gì mọi người thấy là những gì tôi thấy, chân thực, nguyên gốc và thu được năng lượng từ chính khoảnh khắc ấy. Qua những bức ảnh của tôi, người xem có thể thấy và trải nghiệm các nền văn hoá khác nhau, đi đến những vùng đất xa xôi và cảm nhận những cảm xúc mà ống kính máy ảnh tôi kịp thời ghi lại được.

Tôi cho rằng không chỉ bức ảnh chụp mới là quan trọng mà tựa đề cũng quan trọng không kém. Tôi luôn tin rằng tựa đề giúp tạo thêm chiều sâu cho tấm ảnh. Thường thì tôi nghĩ ra tựa đề thậm chí trước khi chụp. Mỗi khi có thể, tôi luôn cố tìm cho bằng được những tựa đề khiến người xem nghĩ xa hơn tấm ảnh một bước.

When possible, I always strive to find a title that makes my viewer think one-step beyond the image.

Gần đây, tôi quyết định nghỉ, tạm thời không làm Bác sĩ Sản-Phụ khoa nữa để theo đuổi niềm đam mê nhiếp ảnh của mình. Từ năm 2014, tôi mới chính thức sống ở Việt Nam, nhưng trước đó từ năm 1995, khi bố mẹ tôi chuyển về đây sinh sống (và vẫn còn ở đây), tôi đã nhiều lần qua lại đây. Mẹ tôi là người Việt còn bố tôi sinh ra và lớn lên ở Chile trong một gia đình người Đức gốc Do Thái. Tôi trải qua thời niên thiếu ở Nairobi, Kenya, nhưng may mắn được sống ở khắp nơi trên thế giới như Cameroon, Tây Ban Nha, Puerto Rico, Chile và Hoa Kỳ.

• Trước khi chia tay, anh có lời cuối muốn nhắn nhủ đến các bạn học sinh Trường ISK không?

Giờ đây, gần 30 năm đã trôi qua, trong thời đại phim màu thống lĩnh hoàn toàn, ngồi hồi tưởng về quãng thời gian tuyệt vời tôi đã trải qua ở ISK? Vâng. Tôi tin chắc ISK đã thay đổi rất nhiều (vườn cà phê chắc không còn nữa đâu nhỉ?!?!), nhưng kỷ niệm được nuôi dưỡng và dạy dỗ trong một môi trường như thế sẽ còn sống mãi. Nhiều người trong các bạn có thể sẽ về quê sau khi ra trường và lúc này sẽ cảm nhận hoàn toàn “khác” so với bạn bè đồng trang lứa với mình. Nhưng đừng lo, sự khác biệt này suy cho cùng cũng chỉ giúp các bạn theo chiều hướng tích cực, tạo cho các bạn nét độc đáo của riêng mình, các bạn sẽ trở thành những người thú vị hơn và sẵn sàng chinh phục thế giới hơn.

Tôi hy vọng khi xem qua những bức ảnh của tôi, đặc biệt là trong phần Châu Phi, các bạn, những ai đã từng có tình cảm đặc biệt dành cho Kenya, sẽ mỉm cười trong hoài niệm; còn những bạn còn đang theo học ở đây, tôi hy vọng ảnh tôi chụp sẽ làm các bạn trân quý những điều các bạn vẫn còn cơ hội trải nghiệm mỗi ngày.

Tôi mong là các bạn sẽ thích ngắm ảnh tôi chụp nhiều như tôi thích chụp chúng.

Một ngày là Sư Tử, suốt đời là Sư Tử.

Thân mến,

Aron